Eskişehirli bir vatandaşın, Diyanet İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı ’nın Dini Bilgilendirme Platformu olan sitesine stokçuluk yapmanın günah olup olmamasına, caiz olmadığı yanıtı geldi.
BUNLARIN GEREĞİNİ YAPACAĞIZ
Son aylarda birçok esas tüketim maddesinde yaşanan tedarik sorununa son olarak ayçiçek yağı eklendi. Takriben bir haftadır devamlı marketlerde ayçiçek yağının bulunmamasıyla ilgili Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, bayan muhtarlar toplantısında açıklamalarda bulunmuştu.
Stokçuluk yapanlara tepki bildiren Erdoğan, son günlerde bir yağ meselesi çıkartıldığını ve bizim gündöndü, zeytinyağı, böyle bir sorunumuzun olmadığını belirterek,
“Bunu muhalefet, ülkemizi darda zorda uygulamak adına böyle bir kampanyayı yürütüyor. Muhtarlarımdan şunu istiyorum. Mahallenizde marketlerde gerçekten ayçiçek yağı var mı yok mu? Gerekirse sizler İçişleri Bakanlığımız namına bunların depolarını bile peşine düşüp takip edip bize ihbar edeceksiniz, bunların gereğini yapacağız. Buralarda birinci derece sorumlu validir, sizler valinin oralardaki eli, ayağısınız. Bunlar stokçu, depoluyorlar, rakamları yükseltiyorlar ve raflarda yok diyerek böyle kampanyayı yürütüyorlar” şeklinde konuşmuştu.
STOKÇULUK GÜNAH MI?
Son aylarda bilhassa zincir marketlerin ‘stokçuluk ’ yaptığı iddiaları üstüne Eskişehirli bir vatandaş, Diyanet İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı ’nın Dini Bilgilendirme Platformu olan sitesine, ‘Stokçuluk yapmak günah mıdır? Ucuz bir fiyata alınan ürünü uzun zaman bekletip fazla daha yüksek fiyata satış, kul hakkı yemeye girer mi? ’ diye sordu.
KARABORSACILIK AYRICA DİNİMİZDE AYRICA DE DİĞER DİNLERDE YASAKLANMIŞTIR
Diyanet İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı, vatandaşın sorusuna verdiği yanıtta, karaborsacılığın halkın ihtiyaç duyduğu malları pahalanması gayesiyle stoklayarak piyasadan çekip piyasaya arzını geciktirmek seslenmek olduğunu belirtti. Karaborsacılık yapan kişinin, gereklilik duyulan mala talebi artırmak suretiyle fiyatların yapay bir şekilde yükselmesine ve malın değerinin olağan piyasa seviyesinin üzerine çıkmasına sebep olduğu belirtilmiş açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Karaborsacılık, ayrica İslam ’da hem de diğer dinlerde ve hukuk sistemlerinde yasaklanmıştır. Zira bu kimse bir taraftan stokladığı malların fiyatlarının anormal yükselmesi üstüne malı satarak hileli kazanç elde etmekte, diğer taraftan halkı ihtiyaç duyduğu maddelerden mahrum bırakarak toplumun zarar görmesine neden olmaktadır.
İslam ’a tarafından karaborsacılık yapan kimse Allah katında sorumludur. Resûlullah (s.a.s.), ‘Kim karaborsacılık yaparsa o günahkârdır. ’ (Müslim, Müsâkât, 129) buyurmuştur. Bir diğer rivayette ise karaborsacılık yapanın Allah ’ın rahmetinden uzaktan olacağı açıklama edilmiştir (İbn Mâce, “Ticârât”, 6).
Genellikle karaborsacılık yasağı, insan ve hayvanların gereksinim duyduğu temel gıda maddeleri üzerinden değerlendirilmiş olsa da laf konusu hükmün kapsamına gereksinim duyulan diğer malları da dâhil eden fakihler bulunmaktadır.
Günümüzde toplumun gereksinim duyduğu bütün mülk ve hizmetlerin de bu çerçevede değerlendirilmesi mümkündür. bir de üretim ya da talep fazlası malların gelecekteki talepleri yerine getirmek için ihtiyaten depolanması karaborsacılık kapsamında değildir.
Zira fakihlerin büyük çoğunluğu, bereket ve ucuzluk zamanında halkın zarar görmeyeceği bir depolamayı caiz görmüşlerdir. Netice itibarıyla, bereket ve ucuzluk vaktinde mülk depolayıp gereksinim halinde akılcı ve rayiç fiyattan satışa arzetmek caizdir. Fakat bu ürünleri stoklamak suretiyle piyasa fiyatlarının yükselmesine neden olmak ve bu şekilde aşırı kâr elde ederek topluma acıtmak, karaborsacılık sayılacağından caiz değildir.”