SÖZCÜ geçtiğimiz hafta, Trabzon ’daki 40 bin kişilik stadyumun da bulunduğu dolgu alanında çökmenin bilimsel olarak kanıtlandığını duyurmuştu. Bilim adamları 3 yıl boyunca Avrupa Uzay Ajansı Sentinel-1 uydusundan alınan verileri değerlendirmiş ve bu sonuca varmıştı.
3 Kasım 2021 tarihinde “Geocarto International” adlı dünya çapındaki en üst seviye bilimsel dergide yayımlanan makalede, ayrıca stadyumun bulunduğu kompleksin, hem de şehir halkı hastanenin ciddi tehlike aşağıda olduğu bilimsel olarak ortaya konulmuştu.
Makalede stadyumun bulunduğu bölgede yoğun çökme ve yükselme olduğu, bir takım alanların yılda 9.7 milimetre çöktüğü; bazı alanların ise yılda 3.9 milimetreye değin yükseldiği saptandı.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü SÖZCÜ‘nün haberi üzerine yapılan bilimsel çalışmanın paha biçilmez olduğunu vurgulayarak, “Stadyumunun güvenle kullanılmaya devam edilmesi, olası bir risk durumunda acil uyarı sistemlerinin devreye girip önceden haber verilmesi nedeniyle stada yapı sağlığı izleme sistemleri kurulması ağırlık arz etmektedir” önerisinde deha bulundu.
OR-Gİ HAVALİMANI ’NDA ÇÖKME VE ÇOĞALMA DAHA POZITIF
Aynı bir çalışmanın Ordu-Giresun (Or-Gi) Havalimanı için de yapıldığı ortaya çıktı. SÖZCÜ, yine dünya çapında en üstteki Q1 düzeyindeki Engineering Failure Analysis ’de 2021 Eylül ayında yayınlanan makaleye ulaştı.
Hacettepe Üniversitesi ’nden Doç. Dr. Saygıdeğer Abdikan ve Bülent Ecevit Üniversitesi ’nden Dr. Çağlar Bayık tarafından hazırlanan makalede şu tespitlere yer verildi:
YÜZEY DEFORMASYONU BELİRLENDİ: Bu çalışmada 2011 yılında temeli atılıp 2015 yılında faaliyete geçen Ordu-Giresun Havaalanı ’nın yüzey deformasyonu belirlenmiştir.
19 AY BOYUNCA UYDUDAN İZLENDİ: Bu amaçla Avrupa Uzay Ajansı ’na ait Sentinel-1A/B uydu görüntüleri, PSI tekniği ile süre serileri çözümleme edilmiştir.
YILDA 14 MİLİMETRE ÇÖKÜYOR 9 MİLİMETRE YÜKSELİYOR: Gerçekleştirilen inceleme sonucunda Ağustos 2017 ve Şubat 2019 tarihleri arasında Ordu-Giresun Havaalanı ’ndaki biçimsizleşme miktarı yaklaşık -14 ila +9 mm arasında olduğu belirlenmiştir.
ARAZİNİN TEMELLERİ HAREKETLİ: Ordu-Giresun Havalimanı ’nın inşa edildiği deniz üzerine dolgu ile inşa edilen arazinin temelleri yerleşime sağduyu ve jeolojik olarak hareketli bir yapıya sahiptir.
İZLENMESİ HAYATİ ÖNEME SAHİP: Bu şart bilhassa nüfusu pozitif olan alanlarda negatif etkilere sebep olabilmektedir. Bu nesil alanlar üstüne yapı edilen havalimanlarında işletme güvenliğinin sağlanması millet güvenliği açısından epeyce yaşamsal bir öneme sahiptir ve bu güvenliğin sağlanması için bölgesel ölçekte yüzey deformasyonu izlenmelidir.
“DOLGU YAPILDIKTAN DAHA SONRA EN AZ 1 YIL İZLENMELİ”
Bu verilerin ne kavrayış geldiğini 45 yıldır bölgede araştırmalar yürüten Karadeniz Teknik Üniversitesi ’nin duayen öğretim üyelerinden emekli yerbilim uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş SÖZCÜ ’ye açıkladı:
Milletlerarası hakemli dergide yayınlanan bu bilimsel çalışmanın verileri çok açık. Akyazı nasıl çöküyorsa Ordu ve Giresun Havalimanı da benzer şekilde çöküyor. İki alanın da kıyı jeolojisi benzer. Dolgu sistemi benzer olduğu için hatalar yeniden ediyor. Her iki dolgunun da kuzeyi yani deniz tarafı çöküyor, kara tarafı yükseliyor. Görünen o oysa bugün o dolgular üzerinde yapılan hastane, stadyum, havalimanların geleceği tehlike aşağıda. Deformasyonların hemen farkedilmemesi uzun yıllarda ortaya çıkması siyasi istismarlara neden oluyor. Daha kısa zamanda daha ucuza mal etmeye çalışıyoruz. Akyazı ’da da Ordu-Giresun ’da da dolguyu yapar yapmaz üzerine üstteki yapıyı kurduk. minimum bir yıl uydudan bu dolguların ne şekilde oturduğuna anladıktan sonradan dolgunun stabilitesi belirlendikten daha sonra üstteki yapıda durağan hesapların yapılması gerekli. Rize 1960 ’larda aynı sistemle dolduruldu. O gün o denizi dolduran belediye başkanının adeta heykelini dikeceklerdi. Aynı Rize halkı bugün acınacak halde durumda. Rize bugün batan bir şehir halkı. Bu hataları yapmaya devam edersek, gelecek nesle, kaderi emin olmayan dolgu alanları ve yapıları bırakacağız. Bu milletin de parası boşu boşuna gitmiş olacak. Uluslararası düzeyde dolgu yönetmeliği yapmamız lazım.