Regaip kandili, halk müziği dilinde “üç aylar” olarak anılan rahmeti, bereketi ve mağfireti bol manevî bir mevsime girişimizin habercisidir. Duaların çevrilmeyeceği beş geceden biri olarak da Regaip kandili adlandırılır. Diğerleri ise Şaban ’ın ortasında bulunan gece, cuma gecesi, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı geceleridir. Regaip gecelerinde dua etmek, tevbe ve istiğfarda bulunmak, bu geceyi kutsal kabul ederek çeşitli ibadetlerle geçmek, genelde âlimler arasında kabul görmüştür.
REGAİP KANDİLİ NE SÜRE?
Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü ’nün 2022 dini günler listesine tarafından Regaib Kandili bu yıl 3 Şubat tarihinde idrak edilecek.
REGAİP KANDİLİ ’NDE NELER YAPILMALI?
1) Kur ’ân–ı Kerim okunmalı; okuyanlar dinlenmeli; yerinde mekânlarda Kur ’ân ziyafetleri verilmeli; Kelamullah ’a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
2) Peygamber Efendimiz (sas) ’e salât ü selâmlar getirilmeli; O ’nun şefaatini ümit edip, ümmetinden olma şuuru tazelenmeli.
3) Kaza, nafile namazlar kılınmalı; varsa o geceye ait nakledilen namazlar, onlar da ayrıca kılınabilir; gaz lambası gecesi, özü itibariyle ibadet ve ibadette ihsan şuuruyla ihya edilmeli.
4) Tefekkürde bulunulmalı; “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah ’ın benden istekleri nelerdir” gibi konular ilk önce almak üzere hayatî meselelerde derin düşüncelere girmeli.
5) Geçmişin muhasebe ve murakabesi yapılmalı; ve şimdinin ve geleceğin plân ve programı çizilmeli.
6) Günahlara candan tevbe ve istiğfar edilmeli; sezgi edilen geceyi son fırsat bilerek nedamet ve inabede bulunulmalı.
7) Bol bol zikir, evrad ü ezkarda bulunulmalı.
8) Mü ’minlerle helalleşilmeli; onlarla irtibatımız cihetinden rızaları alınmalı.
9) Küs ve küskün olanlar barıştırılmalı; gönüller alınmalı; kederli yüzler güldürülmeli.
10) Birey kendine ve öteki Mü ’min kardeşlerine hattâ ad zikrederek dualar etmeli.
11) Üzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı; vefa ve kadirşinaslık ahlâkı yerine getirilmeli.
12) Fakir, kimsesiz, öksüz, yetim, hasta, sakat, ihtiyar olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, derin saygı, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
13) O gece ile ilgili âyetler, hadîsler ve bunların yorumları ilgili kitaplardan ferden veya cemaaten okunmalı.
14) Dini toplantılar, paneller ve sohbetler düzenlenmeli; va ’z ü öğüt dinlenmeli;
15) Gaz Lambası gecesinin akşam, yatsı ve sabahleyin namazları cemaatle ve camilerde kılınmalı.
16) Sahabe, ulema ve evliya türbeleri ziyaret edilmeli; hoşnutlukları alınmalı; ve manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk ’a niyazda bulunulmalı.
16) Ölüm etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve büyüklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli; iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmeli.
17) Hayattaki manevî büyüklerimizin, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat artan bir şekilde veya telefon, faks yahut e–mail çekerek tebrik edilmeli; duaları istenmeli.
18) Bu gaz lambası gecelerinin gündüzlerinde muhtemel olduğunca oruç tutulmalı
REGAİP KANDİLİNDE ORUÇ YETIŞMEK İSTEYEN NE VAKIT TUTMALI?
Dinî açıdan güneşin batmasıyla önceki gün sona erer ve yeni bir gün başlar. Gece gündüzden önce kazanç (Kurtubî, el-Câmi ’, XIV, 15). Nitekim Ramazan ayı, Şaban ayının son gününde güneşin batışıyla başladığı için, o gece teravih namazı kılınmakta ve Ramazan ’ın son gününde güneşin batışıyla Şevval ayı başladığı için, o gecede teravih namazı kılınmamaktadır. Cuma günü de Perşembe günü akşam vaktinin girmesiyle başlar, Cuma günü akşam vaktine değin devam eder. Örneğin “Recebin ilk Cuma gecesi” dendiği vakit perşembeyi ilk Cumaya bağlayan gece (akşam vaktinden sabah vaktine değin olan vakit) anlaşılması mümkün. Yine “Şaban ’ın 15. gecesi” bu ayın 14. günü 15. güne bağlayan gece, “bayram gecesi” de arefe gününü bayrama bağlayan gecedir.
Bu itibarla gaz lambası geceleri için tutulan nafile oruçların belli başlı zamanı, geceyi peşine düşüp takip eden gün olmakla birlikte, daha önceki günle birlikte oruç tutulabilir.
KANDİL GÜNÜ ORUÇ TUTULMALI MI?
Hz. Peygamber (s.a.s.), “Şaban ’ın ortasında (Berat gecesi) ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya semasına (rahmeti ile) tecelli eder ve fecir doğana değin, ‘Yok mu benden affetme isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona sağlık durumu vereyim, değil mu diğer bir şey isteyen… ’ buyurur.” (Bkz. Tirmizî, Savm, 39; İbn Mâce, İkâmet ’u-Salat, 191) demiştir. dahası Hz. Peygamber (s.a.s.), Zilhicce ’nin birincil dokuz günü (Ebû Dâvûd, Savm, 62; Tirmizî, Savm, 52), pazartesi ve perşembe günleri, âşûrâ ve arefe günü oruç tutar (Müslim, Sıyâm, 196, 197; İbn Mâce, Sıyâm, 41,42), pazartesi orucunu soranlara; “Bugün benim doğduğum, Peygamber olarak gönderildiğim ve Kur ’an ’ın bana vahyedildiği gündür.” (Müslim, Sıyâm, 198) diye yanıt verirdi.
Bu ve güya rivayetlere dayanarak bir takım İslam alimleri dini açıdan erdemli farzedilen diğer gün ve gecelerin ibadetle ihyasının müstehap olduğunu söylemişlerdir.
REGAİP KANDİLİ NAMAZI VAR MI?
Regaip namazı konusuna gelince; bu geceye kasten “Regaip Namazı” adıyla bilinen ve bazı kimselerce kılınan bu namazın Kur ’an ve sünnetten dinî bir dayanağı yoktur.
Regaip namazı hakkında Kur ’lahza ’da bir emir ya da nehiy bulunmamakta, sünnette yer alan rivayetlerin ise mevzu olduğu muhaddisler kadar belirtilmektedir.
Esas kaynakların çoğunluğunda yer verilmeyen rivayet konusunda Gazalî Ihya ’da “ahad” olduğunu belirtip, Kudüs halkının bu namaza muva- zebetinden nedeniyle bu konuya eserinde yer verdiğini belirtmektedir. (İhya, I/203)
Regaib namazı konusunda M. Cemal Sofuoğlu “Regaib Namazı Hakkında Bir Müzakere” başlığıyla yayınlanan makalesinde Izzu ’d-din bin Abdülaziz b. Abdüsselam (ö.660/1261) ile Takıyyud ’din Ebu Amr ibnu ’s- Salah (ö.643/1245) arasında gerçekleşen münazarada özet olarak Regaip namazı hakkında- ancak hadisin mevzu olduğu ve bu uygulamanın ilk kez H. 4. asırda Şam ’da ortaya çıkarak öteki yerlere yayıldığı zikredilmektedir.
Zira ne Hz. Peygamber (s.a.s.) böyle bir namaz kılmış, ne de ashap ve tabiin bu ad ile bir namaz kılmışlardır. Bunun yanında bu geceleri vesile ederek kaza ve beyhude namaz kılmak, Kur ’lahza okuyarak üzerinde düşünmek, tezekkür ve tefekkür etmek yardımcı olur, (tdv Isam İlmihal, 1/322)
el-Mebrûk eş-Şeybânî el- Mansûrî, ise “Islâm Hukukçuları arasındaki tartışmanın belli başlı noktasını Regaip namazı olduğunu belirtmiştir. Bu ve sanki uygulamaların, bayramlardaki kutlamaların özellikle paganizm olarak adlandırılan Cahiliyye ve Mecusîlikte olduğu gibi Islâm ’a diğer inançlardan geçtiğini açıklamıştır. Laf konusu makalede Regaip namazının tarihi çerçevesinin analizi yapılarak, onun sosyo-hesaplı, kültürel ve psikolojik motivasyonları üzerinde durulduğu belirtilmektedir. (el-Mebruk el-Mansûrî, Ibla 12, s. 29-66)